Made by Human(s) ya da Created by Human(s)

Hazır olun insanlar! Çok yakın bir gelecekte, ürünlerin etiketlerinde imal edildiği ülkeler yerine başlıktaki yaftalarla karşılaşmamız neredeyse kaçınılmaz. Bu durum salt somut ürünlerle ilgili değil soyut olanları da kapsıyor.

Bir süredir bozguncu teknolojiden (disruptive technology) söz ediyoruz. Bu teknolojilerin en esaslısı ise Yapay Zeka (YZ). YZ'nin, üretimin her alanına neredeyse hunharca bir giriş yaptığı 21. yüzyılın ilk yarısında Endüstri 4.0’ ın öncekilerden ne denli farklı olduğunu artık kıl köklerimizde duyumsuyoruz. Bu ürperti ve azametli şaşkınlık çok kısa bir süre içinde pek çok yeniliği ve yeni şeyi yaşamlarımıza sokacağı kesin. Bu yeni şeylerden biri aşina olmadığımız bir "değer"le ilgili.

Yapay zekanın dahil olduğu, yaratıcılık gerektiren imalata ve üretime dönük sektörlerde insanların sağlayabileceği özgünlük ve sahicilik önemli bir rekabet araçları olabilecek. Şimdiden apaçık ki, insan yaratımları, yapay zeka tarafından üretilene kıyasla benzersiz. İşte bunun birkaç sebebi:

İnsan yaratıcılığı, sezgi, duygular ve benzersiz deneyimler tarafından beslenir. İnsanlar sınırları zorlayan, yeni olasılıklar hayal eden ve gerçekten orijinal fikirler üretme yetisine sahiptir. Yapay zeka, örüntüler ve veri didiklemesine dayanarak sonuçlar üretebilir. İnsan yaratılarının içinde dolaşarak onları birleştirme ve sunma yetisi vardır. Tamamen yeni veya insan deneyimlerine derinlemesine yansıyan bir şey yaratma yetisi ise salt insana özgüdür.

Sanat, edebiyat, müzik gibi insan yaratımları, duyguları harekete geçirebilir ve insanlarla derin bir bağ kurabilir. Bu yaratımlar genellikle kişisel hikayeler, kültürel önem ve karmaşık duygular ile doludur ve yapay zekanın bunları veriler üzerinden birleştirerek ortaya koyduğu yaratımlar kadüklük duygusu yaratma eğilimindedir. Ayrıca insan yaratımları, dünya, kültür ve toplumsal bağlam anlayışımıza dayanır. Deneyimlerimiz, inançlarımız ve değerlerimiz, yaratıcı kararlarımızı şekillendirir ve benzersiz perspektifler ve anlayışlar sunar. Yapay zeka ise algoritmalar ve verilere dayanır, bu da insan yaratımlarının sunduğu incelikleri ve bağlamsal zenginliği yakalamasında sıkıntılar doğurur.

İnsanlar ahlaki değerlendirme ve etik akıl yürütme yeteneğine sahiptir. Bu, yaratıcı kararlarımızı ve yaratımlarımızın etkisini şekillendirir. Yapay zeka, algoritmalar tarafından yönlendirilir ve sorumlu ve etik kullanımı sağlamak için insan rehberliğine ihtiyaç duyar.

İnsan Yapımıdır, İnsan Yaratımıdır etiketli, damgalı, belirteçli ürünler yeni bir "değer" alanı olarak boy göstermeye, hatta sükse yapmaya aday Bu ürünler elbette ki yapay zeka ile üretilen kitle üretimi ürünlerden daha pahalı olacak. Yeni lüksü tıpkı el yapımı ifadesinin yer aldığı Lüks Moda markalarını haiz çantalar gibi düşünebiliriz. Ancak paha konusunda insan orijinli ürünlerin ve yapıtların daha alçak gönüllü olabileceğini düşünebiliriz. Örneğin; bir insanın yazdığı ve bu etiketi hakketmiş bir kitap elbette dijital ve materyal yayın çeşitleriyle tüketiciye bolca uşabilecektir.

İnternette Made by Human(s) etiketli ürünleri şimdiden bulabiliyorsunuz. Hatta marka olarak karşınıza çıkıyor. Ancak bir sinema filminin senaryosunda Created by Human ibaresini göreceğimiz günler de uzak değil gibi. Şu da varki insan elinin değmeden üretildiği arabalar hala baş tacımız olacak. buna yeni imalat ve üretim sektörleri de eklenecek. İnşaat bunlardan biri gibi görünüyor. Ne var ki insan dokunuşunun çok şey kattığı yaratıcı sektörler, algoritmik ve veriye dayalı şaşanın çabuk solacağı güllere benziyorlar.

Yapay zeka tarafından üretilen içerik etkileyici ve çeşitlidir. Yine de, insan yaratımlarının arkasındaki süreç, niyet ve bağlamın insan yaratımlarını benzersiz ve değerli kılacağını düşünülebilir. Ne var ki, YZ alanındaki üstel ilerleme öylesine çılgın ki, insan 'acaba bu varsayım gerçekten uzun ömürlü mü! diye kendine soramadan edemiyor.